13 เคล็ดลับการดูแล แมวแก่ หรือ​แมวสูงอายุ​ ในแบบที่เจ้าของควรรู้ เพื่อทำให้แมวสูงวัยมีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด

แมวมักมีความสามารถในการซ่อนอาการป่วยได้ดีมาก ดังนั้นการสังเกตอาการอย่างใกล้ชิดที่บ้านจึงเป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากถ้าเราตรวจพบและระบุปัญหาได้เร็วเท่าไร การรักษาก็มีแนวโน้มประสบความสำเร็จมากขึ้นเท่านั้น ดังนั้น สิ่งที่เจ้าของควรทำอย่างสม่ำเสมอ คือ

1.   ต้องมีการบันทึกข้อมูลน้ำหนักอย่างสม่ำเสมอ จะทำให้เราสามารถเห็นความผิดปกติของรูปร่างได้เร็วขี้น
   
   
2.   ควรจัดอาหารและน้ำดื่มให้เหมาะสม ควรปรึกษาทีมสัตวแพทย์เพื่อให้แมวของคุณได้ภาวะโภชนาการตามสภาพร่างกาย หรือตามสภาวะของปัญหาสุขภาพ เช่น แมวแก่หรือแมวสูงอายุที่มีสุขภาพดีจะได้ไม่มีปัญหาโรคเรื้อรัง ยังมีความต้องการอาหารที่มีโปรตีนสูง แคลอรี่สูง อาหารมีความน่ากินสูงและย่อยง่าย เพื่อป้องกันปัญหาการสูญเสียมวลกล้ามเนื้อ เพราะในแมวที่มีอายุมากกว่า 10 ปีขึ้นไป ประสิทธิภาพการย่อยโปรตีนจะลดลงถึง 33% และประสิทธิภาพการย่อยไขมันลดลงถึง 20%  หรือถ้าหากแมวแก่หรือแมวสูงอายุบางตัวมีปัญหาความอ้วน มีภาวะเบาหวาน โรคไต โรคไทรอยด์ หรือโรคหัวใจ ต่างก็ต้องได้รับสารอาหารหรือโภชนาการที่แตกต่างไป ในเรื่องของน้ำดื่ม การกินน้ำของแมวในแต่ละตัวจะมีพฤติกรรมที่แตกต่างกัน ปัจจัยที่เกี่ยวข้องในการกินน้ำ ได้แก่รสชาติ รูปร่างภาชนะ หรือแม้กระทั่งการเคลื่อนไหวของน้ำก็อาจจะเป็นตัวกระตุ้นให้ แมวกินน้ำได้มากขึ้น ควรวางน้ำดื่มไว้หลายๆ ตำแหน่งเพื่อให้แมวได้เข้าถึงง่าย
                 เมื่อเรารู้ปริมาณอาหารและน้ำดื่มที่เหมาะสมแล้ว เจ้าของก็จะสามารถรู้ได้ว่าแมวแก่ หรือแมวสูงวัยของเรากินอาหารได้น้อยลงหรือมากขึ้น ดื่มน้ำได้น้อยลงหรือมากขึ้นกว่าปกติ เพราะสัญญาณเหล่านี้สามารถบ่งชี้ว่าแมวที่อายุมากของเราอาจมีภาวะโรคแฝงอยู่ในร่างกายก็ได้
   
   
3.   การตรวจสุขภาพเหงือกและฟันด้วยตัวเอง ที่บ้านก็เป็นสิ่งสำคัญที่เจ้าของแมวแก่ หรือแมวสูงวัย ควรทำอย่างสม่ำเสมอ เราอาจจะทำช่วงที่แมวเริ่มมีความผ่อนคลายหรือนอนเล่นอยู่ ขณะนั้นเราอาจจะเปิดริมฝีปากของแมวเบาๆ เพื่อคอยสังเกตเหงือก โดยสังเกตที่สีของเหงือก ในเหงือกปกติของแมวจะเป็นสีชมพู ถ้าเป็นสีแดง หรือสีซีดขาว  หรือเหลือง อาจหมายถึงมีปัญหาการอักเสบที่เหงือก มีภาวะโรคโลหิตจาง หรือมีภาวะที่เกิดจากระบบท่อน้ำดีและตับได้ นอกจากจะดูสีเหงือกแล้วเรายังต้องดูลักษณะของตัวฟันด้วยว่าที่ตัวฟันมีหินปูนเกาะหรือไม่  มีลักษณะของฟันที่ผุ หัก บิ่น โยก หรือไม่
                 การฝึกแปรงฟันให้กับแมว เป็นสิ่งที่จำเป็นที่ต้องทำให้กับแมวของเรา สามารถฝึกได้กับแมวทุกช่วงอายุได้  เริ่มต้นด้วยยาสีฟันสำหรับสัตว์เลี้ยง จากนั้นจึงค่อยใช้แปรงสีฟัน จนกระทั่งแมวของคุณยอมให้คุณแปรงฟันด้านนอกได้โดยไม่หงุดหงิด ขั้นตอนนี้อาจใช้เวลานานหลายสัปดาห์หรือมากกว่านั้น สัตวแพทย์ที่รู้ใจแมวของเราสามารถช่วยวางแผนการฝึกแมวของคุณได้ 
   
   
4.   การลูบคลำตัวแมวของเราอย่างเป็นประจำ จะทำให้เราสามารถสังเกตเห็นสภาพกล้ามเนื้อของแมวได้ในขณะที่ลูบตัว ทำให้เรารู้สึกได้ถึงมวลกล้ามเนื้อของแมวเรานั้นลดลงหรือไม่ อีกทั้งเรายังสามารถสัมผัสถึงก้อนเนื้อที่ผิดปกติที่เกิดขึ้นที่ผิวหนังของทั่วร่างกายแมวได้อีกด้วย เรายังสามารถเช็คความเจ็บปวดตามข้อต่อของกระดูกบริเวณสันหลัง หัวไหล่ ข้อศอก กระดูกสะโพก หัวเข่า และข้อเท้า ถ้าแมวแก่หรือแมวสูงวัย มีปัญหาเรื่องข้อเสื่อมหรือข้ออักเสบจะแสดงอาการร้องเจ็บได้เมื่อเราไปสัมผัสบริเวณข้อต่อต่างๆ ที่กล่าวมาทั้งหมด คือ ประโยชน์ที่เกิดจากการลูบคลำแมวอย่างสม่ำเสมอ
                 วิธีลูบคลำตัวแมว ควรเริ่มตั้งแต่ใบหน้า หัว คอ แล้วไปที่ลำตัวแนวกระดูกสันหลัง กระดูกซี่โครงทั้งสองข้าง กล้ามเนื้อบริเวณท้อง จนถึงสะโพก อ้อมไปที่รอบก้นแล้วยาวไปถึงโคนหาง จากนั้นย้อนกลับมาที่สะโพกขาหลังทั้ง 2 ข้าง แล้วย้อนขึ้นไปที่ขาหน้าทั้ง 2 ข้างและกลับไปที่บริเวณใบหน้าของแมวอีกครั้ง
   
   
5.   ควรแปรงขนแมวทุกวัน  โดยเฉพาะแมวขนยาว เพื่อป้องกันการเกิดขนพันกัน ทำให้เราสามารถเห็นรอยโรคบนผิวหนัง สังเกตเห็นพวกหมัดไรบนผิวหนังได้ง่าย การแปรงขนทุกวันยังช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดที่ผิวหนัง ช่วยกระตุ้นต่อมไขมัน ให้ขับไขมันออกมาอยู่อย่างสม่ำเสมอ ทำให้ผิวหนังมีความชุ่มชื้น และเส้นขนมันเงาไม่หยาบกร้าน
   
   
6.   ควรสังเกตบริเวณฝ่าเท้า  โดยเฉพาะเล็บของแมวที่สูงอายุ มักพบว่าเล็บจะมีการหนาตัวไม่หลุดร่วงตามธรรมชาติ ทำให้เกิดการยาวของเล็บที่ไปทิ่มแทงเข้าไปในเนื้อฝ่าเท้าได้ ควรจัดของเล่นชนิดที่สามารถลับเล็บได้ และต้องตัดเล็บให้แมวเป็นประจำ
   
   
7.   ควรสังเกตความผิดปกติที่ดวงตา หู และจมูกอยู่เป็นประจำ 
                  กรณีดวงตามีความผิดปกติ อาจพบน้ำตาไหลมากขึ้น แมวชอบหรี่ตา พบกระจกตาฝ้า พยายามเอาเท้าเขี่ยตาบ่อย ปัญหาพวกนี้อาจจะเกิดจากมีสิ่งแปลกปลอมไประคายเคืองที่กระจกตาหรือได้รับอุบัติเหตุจากการต่อสู้กับแมวตัวอื่น หรืออาจจะติดเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดอาการหวัดได้  การพบเลนส์ตาขุ่นมัวถือว่าเป็นเรื่องปกติที่พบได้ในแมวแก่ หรือแมวสูงวัย 
                   กรณีช่องหูมีความผิดปกติ อาจจะสังเกตได้ว่าแมวจะสบัดหูบ่อย ใบหูตกลงไม่ค่อยตั้ง มีขี้หูสีดำ หรือมีของเหลวเหมือนหนอง อาจพบแผลที่เกิดจากรอยเกาที่โคนกกหู หรือที่ศีรษะด้านหน้าของใบหูร่วมด้วย ปัญหาพวกนี้อาจจะเกิดจากมีเชื้อปรสิตของไรในหู หรือเกิดจากภาวะภูมิแพ้ทางผิวหนังที่ส่งผลให้มีการอักเสบของช่องหู
                   กรณีจมูกมีความผิดปกติ อาจจะสังเกตได้ว่ามีของเหลวออกจากรูจมูก อาจจะเกิดทั้งสองข้างหรือแค่ข้างเดียวก็ได้ นอกจากนี้จะพบว่ามีอาการจามบ่อยผิดปกติ เสียงหายใจดังกว่าปกติโดยเฉพาะเวลาหายใจออก ปัญหาพวกนี้อาจจะเกิดจากเนื้องอกในโพรงจมูก ฝีรากฟัน การติดเชื้อราในโพรงจมูก ติดเชื้อไวรัสหวัดแมว
                   วิธีทำความสะอาดดวงตาและจมูก สามารถใช้สำลีชุบน้ำอุ่นเช็ดเบาๆได้แต่สำหรับช่องหูแนะนำให้ใช้น้ำยาสำหรับทำความสะอาดช่องหูของสัตว์โดยเฉพาะ
   
   
8.   ต้องหมั่นสังเกตลักษณะการเข้ากระบะทรายของแมว เช่น มีการขับถ่ายออกนอกกระบะทรายบ่อยหรือไม่ มีการเข้าออกกระบะทรายอย่างยากลำบากหรือไม่ เพราะพวกนี้เป็นสัญญาณที่บอกถึงความผิดปกติทางระบบประสาท กระดูกและข้อต่อได้ นอกจากนี้ยังต้องคอยสังเกตพฤติกรรมของการขับถ่าย เช่น เบ่งนาน เบ่งยาก เบ่งลำบากหรือไม่ เพราะพวกนี้อาจจะเป็นสัญญาณที่ชี้ว่าแมวของเราจะมีภาวะท้องผูก ทางเดินปัสสาวะอักเสบ นิ่ว หรือมีการอุดตันของทางเดินปัสสาวะได้
                 ในแมวแก่หรือแมวสูงวัยกระบะทรายที่ใช้ควรจะมีความสูงไม่มากนักเพื่อให้แมวเข้าออกได้สะดวก ไม่ควรตั้งไว้บนอยู่ที่สูงหรือที่บันได ควรมีจำนวนหลายกระบะเพื่อไม่ต้องให้แมวเดินไปไกล
   
   
9. การสังเกตลักษณะรูปทรง สี ความถี่ของอุจจาระและปัสสาวะ เป็นสิ่งที่จำเป็นต้องทำอยู่เป็นประจำ รูปทรงอุจจาระควรเป็นทรง แข็ง เก็บง่าย ไม่ควรมีมูกหรือเลือดปน ความถี่ของการถ่ายอุจจาระมักพบวันละ 1 รอบ สำหรับปัสสาวะควรเป็นสีเหลืองใส การสังเกตสีอาจจะลำบากเนื่องจากปัสสาวะจะปนไปกับวัสดุทรายแมว ทำให้มักจะสังเกตจากพฤติกรรมการเข้ากระบะทรายมากกว่า ความถี่ปกติที่เข้าไปปัสสาวะมักจะพบวันละ 2 รอบ ถ้ามีการเข้าออกกระบะทรายมากกว่า 2 ครั้งต่อวันมักจะพบมีความผิดปกติทางเดินปัสสาวะมากกว่าทางเดินอาหาร
   
   
10.   ควรเลี้ยงแมวสูงอายุในระบบปิด เนื่องจากแมวสูงอายุมักมีปัญหาระบบภูมิคุ้มกันร่างกายที่อ่อนแอกว่าทุกช่วงวัย     การเลี้ยงอยู่ในระบบปิดจะทำให้ลดโอกาสการติดเชื้อจากสิ่งแวดล้อมภายนอกได้
    
    
11. การป้องกันพยาธิภายนอก เช่น หมัด หรือไรตามผิวหนัง ยังมีความจำเป็นสำหรับแมวแก่หรือแมวสูงวัยอยู่ เพราะเหตุพยาธิภายนอกสามารถก่อโรคผิวหนังอักเสบหรือโรคปรสิตที่ไปทำลายเม็ดเลือดแดงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้    นอกจากนี้การป้องกันพยาธิภายในทางเดินอาหารก็ยังมีความจำเป็น เนื่องจากโรคพวกนี้เป็นโรคที่สามารถแพร่จากสัตว์สู่คนได้ การได้รับพยาธิทางเดินอาหารของแมวอาจมาจากการล่าพวกจิ้งจกหรือแมลงสาบ
    
    
12.   การฉีดวัคซีนในแมวแก่หรือแมวสูงอายุที่สุภาพดีไม่มีโรคแทรกซ้อน ยังมีคำแนะนำให้ปฏิบัติเหมือนเดิม ยกเว้นกรณีที่แมวมีภาวะของโรคอื่นๆร่วมอยู่ด้วย ควรปรึกษาทีมสัตวแพทย์ที่ดูแล  เพื่อวางแผนการรับวัคซีนให้เป็นไปตามสภาวะของร่างกาย ณ ปัจจุบันของแมวแต่ละตัว วัคซีนหลักจะมีอยู่ 3 ชนิด คือ วัคซีนป้องกันโรคจากไวรัสไข้หัดและหวัดแมว วัคซีนป้องกันโรคจากไวรัสลิวคีเมีย วัคซีนป้องกันโรคจากไวรัสพิษสุนัขบ้า
    
    
13. พยายามหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนแปลงในกิจวัตรประจำวันของแมวอย่างกระทันหัน เพราะในแมวแก่หรือแมวสูงวัย จะมีการปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงได้อย่างยากลำบาก ทำให้แมวอายุมากเครียดได้ง่าย ความเครียดที่เกิดขี้นมักจะส่งผลต่อพฤติกรรมที่ผิดปกติ รวมถึงการขับถ่ายที่ผิดปกติด้วย และอาจจะนำไปสู่โรคอื่นๆได้อีก  หากเจ้าของมีความจำเป็นต้องเปลี่ยนแปลง ให้พยายามเอาใจใส่และแสดงความรักกับแมวมากขึ้น เพื่อลดความเครียดของแมว และเมื่อต้องทิ้งแมวไว้เป็นเวลานาน การเลือกบุคคลที่คุ้นเคยกับแมวของเราอยู่แล้วมาดูแลจะทำให้แมวเราปรับตัวได้ง่ายขึ้น เพราะเค้าสามารถที่เข้าใจแมวเราได้ดี เราก็จะสบายใจที่ให้เค้าดูแลด้วย  ถ้ามีความจำเป็นต้องไปฝากยังสถานที่อื่นๆ เจ้าของควรเลือกสถานที่รับฝากที่เป็นมิตรกับแมว หรือที่ที่มีการจัดการเพื่อลดความเครียดของแมวได้ เช่น  โรงพยาบาลที่เป็นมิตรกับแมว cat friendly clinic และอย่าลืมนำสิ่งของที่เค้าคุ้นเคย รวมถึงที่นอนและของเล่นพิเศษที่เค้าชอบไปด้วย