10 ความเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า ที่คนเลี้ยงสัตว์มักเข้าใจผิด!

               บทความนี้ใช้คำชี้แจงตามหลักวิทยาศาสตร์และข้อมูลจากองค์การอนามัยโลก ( World Health Organization, WHO ) / องค์กรดุแลสุขภาพสัตว์และควบคุมโรคสัตว์ในระดับสากล ( World Organisation for Animal Health ,OIE)

1.  " สัตว์เลี้ยงอยู่ตัวเดียวในบ้าน ไม่ต้องฉีดวัคซีนก็ปลอดภัย "

• ความจริง : X เสี่ยงติดเชื้อได้
  o   สัตว์เลี้ยงอาจหลุดออกไปนอกบ้านหรือสัมผัสสัตว์จรจัดโดยไม่รู้ตัว
  o   เชื้อพิษสุนัขบ้าติดต่อผ่าน น้ำลาย แม้แผลเล็กน้อย เช่น การกัดหรือข่วน
  o   วิธีป้องกัน : ฉีดวัคซีนทุกปี ตามคำแนะนำของสัตวแพทย์
  

2. " โดนสัตว์กัดแล้วไม่ต้องรีบไปพบแพทย์ ถ้าวันนี้ไม่ว่าง รอพรุ่งนี้ก็ได้ "

• ความจริง : X อันตรายถึงชีวิต!
  o  เชื้อไวรัสเข้าสู่ระบบประสาทได้ภายใน 24-72 ชั่วโมง
  o  การฉีดวัคซีน วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ( Rabies Vaccine) และเซรุ่ม Rabies Immunoglobulin: RIG ต้องเริ่มภายใน 24 ชั่วโมงหลังถูกกัด
  o  คำแนะนำ : ล้างแผลด้วยน้ำสะอาดและสบู่ 15 นาที แล้วไปพบแพทย์ทันที

• ความจริง : X เสี่ยงติดเชื้อหากมีแผล!
  o  เชื้อพิษสุนัขบ้าอยู่ในน้ำลายสัตว์ หากมือมีแผลถลอกหรือรอยขีดข่วน เชื้อสามารถเข้าสู่ร่างกายได้
  o  วิธีป้องกัน : ล้างบริเวณที่ถูกเลียบ่อยๆ ด้วยน้ำสบู่ และสังเกตอาการสัตว์
  
  

• ความจริง : X สัตว์ติดเชื้ออาจไม่แสดงอาการนาน 3-12 สัปดาห์
  o  เชื้ออยู่ในน้ำลายได้ 3-10 วันก่อนแสดงอาการ
  o  สัตว์อาจตายกะทันหันโดยไม่มีสัญญาณเตือน

• ความจริง : X สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดติดเชื้อได้
  o  แมว หนู กระรอก ค้างคาว ลิง ฯลฯ เป็นพาหะได้เช่นกัน
  o  ข้อมูล WHO : 99% ผู้ป่วยคนติดเชื้อจากสุนัข แต่ 1% มาจากสัตว์อื่น

• ความจริง : X แผลทุกขนาดต้องล้างทันที!
  o  เชื้อไวรัสเข้าสู่ร่างกายผ่าน เยื่อเมือกหรือรอยขีดข่วน
  o  วิธีล้างแผลถูกต้อง : ใช้สบู่กับน้ำสะอาดถูแรงๆ นาน 15 นาที

• ความจริง : X ต้องกักสังเกตอาการ 45 วันเสมอ
  o  วัคซีนอาจไม่ได้ประสิทธิภาพ 100% หากสัตว์มีภูมิคุ้มกันต่ำ
  o  ข้อมูล OIE : แม้สัตว์ได้รับวัคซีนครบ ต้องกักตัวเพื่อความปลอดภัย

• ความจริง : X เมื่อแสดงอาการ = เสียชีวิต 100%
  o  มีเพียงอย่างเดียวที่ทำได้ คือ การป้องกันหลังสัมผัสเชื้อ ( Post-Exposure Prophylaxis,PEP)
  o  สำหรับโรคพิษสุนัขบ้า ต้องฉีดยา  2 ชนิดควบคู่กัน ภายใน 24 ชั่วโมงหลังถูกกัด ดังนี้:
               1.  วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า (Rabies Vaccine)
                     - จำนวนเข็ม : 4-5 เข็ม (ขึ้นอยู่กับโปรแกรมของแพทย์)
                     - ตัวอย่างโปรแกรม : ฉีดวันที่ 0, 3, 7, 14 และ 28
                     - วิธีทำงาน : กระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัส
                     - เหตุผลต้องฉีดหลายเข็ม : เพื่อให้ภูมิคุ้มกันสูงพอที่จะยับยั้งเชื้อก่อนเข้าสู่ระบบประสาท

• ความจริง: X ต้องควบคุมด้วยการฉีดวัคซีนและทำหมัน
  o  การฆ่าสัตว์จรจัดไม่ช่วยลดการระบาด แต่ทำให้สัตว์ไม่ได้รับวัคซีน
  o  ข้อมูล WHO : การฉีดวัคซีนสัตว์จรจัด ≥80% ในพื้นที่ ช่วยหยุดวงจรการแพร่เชื้อ

• ความจริง : X โรคนี้เกิดได้ทุกฤดู!
  o  การติดเชื้อขึ้นกับ การถูกกัด/ข่วน ไม่เกี่ยวกับอากาศร้อนหรือหนาว
  o  สัตว์ติดเชื้ออาจแพร่เชื้อได้ตลอดปี